भनिन्छ क्रिकेटमा प्रशिक्षक र कप्तानमा टोलीको प्रदर्शन धेरै निर्भर हुन्छ । कुनैपनि टोली शक्तिशाली वा च्याम्पियन बन्न उत्कृष्ट प्रतिभामात्र होइन नेतृत्व गर्ने व्यक्ति पनि उत्कृष्ट हुनुपर्छ । इंग्ल्यान्डले हालसालै टेस्ट क्रिकेटमा त्यसलाई प्रमाणित मात्र गरेको छैन विश्व क्रिकेटमै फरक रुपमा प्रस्तुत भएको छ ।

भारतसँगको पाँचौं टेस्ट खेलमा इंग्ल्यान्डले ७ विकेटले हराउँदै नयाँ इतिहास रच्न सफल भयो । जितको लागि ३ सय ७८ रनको विजयी लक्ष्य इंग्ल्यान्डले ३ विकेट गुमाउँदै पूरा गर्दै इंग्ल्यान्यले अब टेस्ट क्रिकेट फरक शैलीमा खेल्ने विश्वमा संकेत दिएको छ । विशेष गरि कप्तानमा बेन स्टोक्स र मुख्य प्रशिक्षकमा ब्रेन्डन मक्कुलमको आगमनपछि फरक इंग्ल्यान्ड देखिएको छ । लगातार चार खेल २ सय ५० माथि पूरा गर्ने पहिलो टोली पनि बनेको छ ।

भारतविरुद्ध पहिलो इनिङमा जोनी बेयरस्टोको १ सय ६ रनको शतकीय इनिङका बाबजुद इंग्ल्यान्ड १ सय ३२ रनले पछि परेको थियो । दोस्रो इनिङमा भारत २ सय ४५ रनमा अल आउट भएपछि इंग्ल्यान्डले ३ सय ७८ रनको विजयी लक्ष्य पाएको थियो । इंग्ल्यान्डले हालसम्म ३ सय ६० माथिको योगफल गर्न सकेको थिएन ।

धेरैले भारतले जित्दै २००७ पछि इंग्ल्यान्डमा पहिलो सिरिज जित्ने अनुमान गरेका थिए । तर इंग्ल्यान्डका ओपनर ज्याक क्रली र एलेक्स लिसले शतकीय साझेदारीका साथ ड्रिम सुरुवात गरे । त्यपछि जो रुट र जोनी बेयरस्टोले निरन्तरता दिँदै शतकका साथ आफ्नो टेस्ट इतिहासकै सर्वाधिक ठूलो योगफल पूरा गर्दै नयाँ इतिहास रचे ।

रुटले १ सय ४२ र जोनी बेयरस्टोले १ सय १४ रनको शतकीय इनिङ खेले । तेस्रो विकेटका लागि अविजित २ सय ६९ रनको साझेदारी गरेका थिए । पछिल्लो एक वर्षमा टेस्टमा कमजोर प्रदर्शन गरेको इंग्ल्यान्डले स्टोक्स र मक्कुलमले आगमनमा लगातार चार खेल जितेको छ । जित ब्याटिङमा सानदार साथका छ । परिवर्तनले खेलाडीको मनोबल र रणनीति नै फरक देखिन्छ ।

गत डिसेम्बर जनवरीमा अष्ट्रेलियासँगको पाँच खेलको एसेज सिरिजमा इंग्ल्यान्डले लज्जास्पद प्रदर्शन गर्यो । एसेज अष्ट्रेलिया र इंग्ल्यान्डबीचको सवैभन्दा प्रतिष्ठित सिरिज हो । एसेजको लागि टि२० विश्वकप छोड्न तयार रहेको गतवर्ष स्टिभ स्मिथले भनेका थिए । यसले नै एसेजको महत्व दर्साउँछ । एसेज सिरिज ४-० ले गुमाएपछि रुट र प्रशिक्षकको चर्को आलोचना भयो । अझ मार्चमा तुलनात्मक रुपमा वेस्टइन्डिजसँगको तीन टेस्ट सिरिज १–० ले गुमाएपछि कप्तान जो रुटले कप्तानी छाड्ने निर्णय लिए । प्रशिक्षक र निर्देशक दुवैलाई हटायो ।

रुटको व्यक्तिगत सानदार प्रदर्शन गरेपनि पछिल्लो समय टोलीको प्रदर्शन अपेक्षा अनुसार थिएन । वर्तमान विश्व क्रिकेटमा रुट नम्बर वान खेलाडी हुन् । उनले पछिल्लो एक वर्षमा टेस्टमा ११ शतक हानेका छन् । तर टोलीको लगातार खराब प्रदर्शनले इंग्ल्यान्डको दबाब बढ्यो । त्यसैको कारण इंग्ल्यान्ड बोर्डले ब्यापक सुधार गर्यो ।

इंग्ल्यान्ड विश्व क्रिकेटमा साँच्चै परिवर्तन चाहन्छ । सिमित ओभरमा सानदार प्रदर्शन गर्दै आएको इंग्ल्यान्डले टेस्टमा नयाँ प्रशिक्षक नियुक्त गर्ने निर्णय लियो ।

न्युजिल्यान्डका पूर्व कप्तान तथा विष्फोटक ब्याटर ब्रेन्डम मक्कुलममाथि त्यसको जिम्मेवारी थियो । मक्कुलमले आफ्नो खेल्ने शैलीमा प्रशिक्षण दिएका छन् । विष्फोटक ब्याटिङका लागि माहिर मक्कुलमले टेस्ट क्रिकेटमा पनि अब त्यो संकेत दिएका छन् । मक्कुलम एक समय विश्वका सबैभन्दा बढी विष्फोटक ब्याटरका रुपमा चिनिन्थे ।

इंग्ल्यान्डको सिमित ओभरको प्रशिक्षकमा म्याथ्यु मट्लाई नियुक्त गर्यो । दुवै शिक्षकले विष्फोटक ब्याटिङको साथ जित दिलाए । म्याथ्युको प्रशिक्षकमा इंग्ल्यान्डले नेदरल्यान्ड्सविरुद्ध पहिलो ओडिआई खेलमा ४ सय ९८ रन बनाएको थियो ।
मक्कुलम प्रशिक्षक र बेन स्टोक्सको कप्तान बनेपछि पहिलो सिरिजमा न्युजिल्यान्डसँगको तीन टेस्ट सिरिजमा क्लिनस्विप मात्र गरेन टेस्ट क्रिकेट नयाँ स्वरुपको संकेत दियो ।

न्युजिल्यान्डसँगको पहिलो टेस्ट खेलमा इंग्ल्यान्ड ५ विकेटले विजयी भयो । रुटले १ सय १५ रनको शतकीय इनिङ खेलेका थिए । दोस्रो टेस्ट खेलमा न्युजिल्यान्डलाई पाँच विकेटले नै पराजित गर्यो । तर टि२० शैलीको झल्को दिँदै जित्यो ।

जितको लागि २ सय ९९ रनको विशाल लक्ष्य पछ्याएको इंग्ल्यान्डले ५० ओभरमै पूरा गरेको थियो । जोनी बेयरस्टोले ९२ बलमा १४ चौका र ७ छक्कासहित १ सय ३६ रनको इनिङ खेलेका थिए । विश्वकै उत्कृष्ट बलिङ आक्रामण मानिएको न्युजिल्यान्डका ट्रेन्ट बोल्ट, टिम साउथी र म्याट हेनरीलाई बेयरस्टो र स्टोक्सले रनको वर्षा बनाएका थिए ।

१ सय २१ बलमा १ सय ७६ रन जोड्दै जित दिलाएका थिए । जुन खेलले टि२० लाई झल्को दिएको थियो । विश्व टेस्ट च्याम्पियनसिप न्युजिल्यान्ड हेरेको हेरै मात्र भयो ।

तेस्रो खेलमा २ सय ९६ रनको लक्ष्य ५४.२ ओभरमा ३ विकेट गुमाउँदै पूरा गर्यो । उक्त खेलको पहिलो इनिङमा जोनी बेयरस्टोले १ सय ६२ र जेमी ओभरटनले ९७ रनको इनिङ खेलेका थिए । लक्ष्य पछ्याउनेक्रममा ओली पोपले ८२, जो रुट ८६ र बेयरस्टोले ७१ रनको इनिङ खेलेका थिए । बेयरस्टोले ४४ बलमा ८ चौका र ३ छक्का प्रहार गरेका थिए ।

भारतको आक्रामक मानिएको तीव्र गतिको बलिङ आक्रामण पनि दोस्रो इनिङमा निरही बन्यो । इंग्ल्यान्ड आफू मात्र होईन विश्व टेस्टनै परिवर्न गर्ने सोचमा छ । बेन स्टोक्स टेस्ट क्रिकेटलाई नयाँ जीवन दिनुपर्ने बताउँछन् ।

‘हामी इंग्ल्यान्डमा टेस्ट क्रिकेट कसरी खेलिन्छ भनेर फेरी लेख्न प्रयास गरिरहेका छौं । पछिल्ला चार पाँच हप्ता हामी हाम्रो सबै योजनाहरु अगाडि बढाउन चाहन्छौं । हामीलाई थाहा छ कि हामी टेस्ट क्रिकेटलाई नयाँ जीवनदान दिन चाहन्छौं’, बेन स्टोक्सले भारतसँगको जितपछि भने ।

त्यसैमा थपे, ‘हामीले छोटो समयमा प्राप्त गरेको समर्थन उत्कृष्ट छ । आगमी पुस्तालाई प्रेरणा दिन हामी केहि गर्न चाहन्छौं । हामी टेस्टमा नयाँ समर्थक लिन चाहन्छौं । समर्थकलाई टेस्ट क्रिकेटमा फर्काउँदै छाप छोड्न चाहन्छौं ।’

‘मलाई लाग्दैन कि यो वास्तवमै धेरै समस्या हो, मलाई लाग्छ कि हामी समयमै पत्ता लगाउनेछौं । मसँग भएका सीपहरूमा म विश्वस्त छु, समूहमा विश्वस्त छु कि हामीले चीजहरू सुरु गर्नुपर्छ,’ म्याकुलमले एक महिनाअघि मुख्य प्रशिक्षकमा नियुक्त भएपछि भनेका थिए । त्यो समय लगातार खराब प्रदर्शनले इंग्ल्यान्डको टेस्ट क्रिकेटको भविष्यमै प्रश्न उठेको थियो ।

‘स्पष्ट रूपमा यहाँका केही विधिहरू र तरिकाहरूमा पूर्ण रूपमा समायोजन हुन मलाई केही समय लाग्नेछ, र केटाहरूलाई पनि मसँग समायोजन गर्न केही समय लाग्न सक्छ तर म यसको लागि तत्पर छु । यो एक हो । ठुलो जोखिम सबैले लिन्छ तर जीवनमा केहि जोखिम मोल्नको लागि तयार नभएसम्म कतै पुग्नु हुन्न’, मक्कुलमले भनेका थिए । विष्फोटक ब्याटिङ उनले लिएको जोखिम हो । त्यो सफल पनि भएका छन् ।

स्टोक्स जो रुट र जोनी बेयरस्टोलाई यसको श्रेय दिन्छन् । पछिल्लो समय विश्व स्टार खेलाडी रन बनाउन संघर्ष गरेका छन् । तर जो रुटले पछिल्लो एक वर्षमा ११ टेस्ट शतक प्रहार गरेका छन् । फ्याब फोरमा रहेका विराट कोहली तीन वर्षदेखि शतक विहीन छन् । केन विलियम्सन र स्टिभ स्मिथले १–१ शतक प्रहार गरेका छन् ।

विशेष गरि रुटले पछिल्लो समय टि२० आई क्रिकेट खेलेका छैनन् । हालसम्म आइपिएल नखेलेका रुट टेस्ट क्रिकेटलाई बढी महत्त्व दिन नखेल्ने बताएका थिए । एसेजमा लज्जास्पद हारपछि बेन स्टोक्सले पनि आइपिएल नखेल्ने निर्णय लिएका थिए ।

स्टोक्स आफू भन्दा अरु कोही बहादुर नभएको बताउँछन् । ‘जोनी र रुटले सबै श्रेय पाउनेछन्, तर ओपनरहरूले बुमराह र शमीविरुद्ध नयाँ बलमा खेल्ने तरिकाले उदाहरण स्थापित भयो । यो सबै विकेट लिने र दस विकेट लिने बारे हो। कुनै गुनासो छैन । कहिलेकाहीँ, टोलीहरू हामी भन्दा राम्रो हुनेछन् तर कोही पनि हामी भन्दा बहादुर हुनेछैनन्’, ज्याक लीचको भनाई स्टोक्सले भने ।

सिमित ओभरमा इंग्ल्यान्डको भिन्दै पहिचान छ । सन् २०१५ को विश्वकपमा लज्जास्पद प्रदर्शनपछि इंग्ल्यान्डले विश्व क्रिकेटमा विष्फोटक ब्याटिङका साथ कान्तिकारी परिवर्तन गरेको थियो । त्यसैको सहयोगमा २०१९ मा एकदिवसिय विश्वकप जितेको थियो ।

इंग्ल्यान्ड एक मात्र त्यस्तो टेस्ट टोली हो जसको दुई फरक मुख्य प्रशिक्षक राखेको छ । त्यसै अनुसार सुरुवाती नतिजा सानदार छ । साँच्चै स्टोक्स र म्याकुलमको आगमनले इंग्ल्यान्डको खेलाडीको मनोबलनै फेरिएको छ । खराब लयबाट संघर्ष गरेका जोनी बेयरस्टोले पछिल्ला चार खेलमा चार शतक प्रहार गरेका छन् ।

भारतविरुद्ध दुवै शतकीय इनिङ खेलेका थिए । इंग्ल्यान्ड आफू मात्र फेरिने छैन टेस्ट क्रिकेट प्रतिको धाराणानै फेर्ने सोचमा छ । त्यो सम्भव पनि छ । स्टोक्स र म्याकुलम मात्र होईन इंग्लिस खेलाडी विष्फोटक शैलीनै बढी रुचाउँछन् ।

एजेन्सीको सहयोगमा भुपेन्द्र जिसीको प्रस्तुति