कतार (हाम्रो खेलकुद) – कतारमा फुटबलको महाकुम्भ फिफा विश्वकप २०२२ आज (आइतबार) देखि औपचारिक रुपमा सुरु हुँदैछ । ६० हजार दर्शक क्षमताको अल बायत स्टेडियममा कतार विश्वकपको भव्य उद्घाटन हुनेछ ।

उद्घाटन खेलमा आयोजक कतारले इक्वेडरसँग खेल्नेछ । उद्घाटन खेल नेपाली समय अनुसार राति ९ः४५ बजे सुरु हुनेछ ।
यस पटकको विश्वकपमा ३२ राष्ट्रले प्रतिस्पर्धा गर्दैछन् । सहभागी ३२ राष्ट्रलाई आठ समूहमा विभाजन गरिएको छ । हरेक समूहका शीर्ष दुई टोलीले नकआउट चरणमा स्थान बनाउनेछन् । फाइनल ३ पुसमा हुनेछ ।

विश्वकपको इतिहासमा पहिलोपटक जाडो मौसममा विश्वकप हुँदैछ । अहिलेसम्म विश्वकप फुटबलको २१ संस्करण भइसक्दा जम्मा ८ राष्ट्रले उपाधि जितेका छन् । अहिलेसम्म ब्राजिलले सर्वाधिक ५ पटक, इटाली र जर्मनी (पश्चिम जर्मनीसहित) समान ४ पटक तथा उरुग्वे, अर्जेन्टिना र फ्रान्सले समान पटक विश्वकप जितिसकेका छन् । इंग्ल्याण्ड र स्पेनले समान १ पटक विश्वकप जितेका छन् ।

अहिलेसम्म १३ राष्ट्रले विश्वकप फाइनल खेलेका छन् । पाँच राष्ट्र फाइनलमा पुगेर असफल भएका छन् । चेकोस्लोभाकिया, हंगेरी, स्वीडेन, नेदरल्याण्ड्स र क्रोएसियाले विश्वकप फाइनलमा पुगेर पनि उपाधि जित्न सकेका छैनन् ।

आयोजकको हैसियतले सोझै विश्वकप खेल्न लागेको खाडी मुलुक कतारले यसपटक चुनौतीका बाबजुद रंगशाला निर्माण सम्पन्न गरिसकेको छ । कतारले विश्वकपकै लागि दर्शकलाई मोहित पार्ने फरक विशेषता बोकेको रंगशाला निर्माण गरिसकेको छ ।

विश्वकपको इतिहासमा पहिलोपल्ट जाडोको मौसममा विश्वकप हुँदैछ । कतारमा अत्याधिक गर्मी हुने भएकाले यसपटक जाडो याममा विश्वकप हुन लागेको हो । सबै रंगशालामा सोलार प्यानल फर्मबाट विद्युतीय शक्ति नियन्त्रित गरिनेछ । गर्मीबाट राहत पाउनका लागि अत्याधुनिक चिस्यान प्रणाली जडान गरिएको छ ।

विश्वकप खेलिने आठ वटै रंगशाला दोहाबाट २१ माइल (३३.७९ किलोमिटर) दूरीमा अवस्थित छन् । सबै रंगशालालाई मेट्रो र ट्राम प्रणालीमा जोडिएको छ । यसले गर्दा समर्थकले धेरैभन्दा धेरै खेल हेर्न पाउनेछन् । कतार विश्वकपमा यसपटक पनि अघिल्लो संस्करणमा जस्तै ६४ खेलमा प्रतिस्पर्धा हुँदैछ ।

कुनै समय एसियाली फुटबल महासंघ सम्हालेका मोहम्मद विन हमामकै कारण फिफा विश्वकप कतारमा हुने तय भयो । कतारलाई विश्वकप आयोजनाको अधिकार दिनुसम्मको घटनाक्रम लामै छ । यो १२ वर्षको अवधिमा कतारले धेरै अविश्वनीय घट्नाहरु खेपेका छन् ।

मानव अधिकार, आप्रवासी कामदार र एलजीबीटीक्यू प्लस समुदायप्रति कतारी दृष्टिकोण र व्यवहारबारे पनि उत्तिकै बहस चलिरहेको छ । विश्वकपका लागि चाहिने रंगशालाहरूको निर्माणमा हजारौं आप्रसावी कामदारले काम गरे । त्यसमध्ये धेरै त हाम्रै नेपाली नै थिए ।

कामदारमाथि अत्याधिक श्रम शोषण भएको मानिन्छ । यही कारण सयौंले ज्यान पनि गुमाए । दुघर्टनामा परेर मृत्यु हुनेको संख्या बेग्लै छ । फेरि समलिंगी सम्बन्ध त कतारमा कानुनी रूपमै प्रतिबन्धित छ । तर प्रतियोगिताको पूर्व सन्ध्यामा फिफा अध्यक्ष जियानी इन्फान्टिनोले कामदारको विषयमा भएका राम्रा कामको उचित अध्ययन र प्रचार नभएको बताए ।

यसपटक सर्वाधिक पाँच पटकको च्याम्पियन ब्राजिल, डिफेन्डिङ च्याम्पियन फ्रान्स, अर्जेन्टिना, इंग्ल्यान्ड, जर्मनी, पोर्चुगल र स्पेनलाई मुख्य दावेदारको रुपमा हेरिएको छ ।

क्रिस्टियानो रोनाल्डो, लियोनेल मेस्सी, रोबर्ट लेवान्डोस्की, नेयमार, लुइस सुआरेज, लुका मोड्रिच, करिम बेन्जेमा, ग्यारेथ बेल, म्यानुएल नोएर र सर्जियो बुस्केट्सको लागि विश्वकप जित्ने र खेल्ने अन्तिम खवसर हुन सक्छ ।

विश्वकपमा पहिलोपल्ट तीन महिला

महिला रेफ्रीले पहिलोपल्ट विश्वकपका खेल खेलाउने भएका छन् । यस अर्थमा महिला रेफ्रीले विश्वकपको नयाँ इतिहास बनाृनेछन् । फ्रान्सकी स्टेफेनी फ्रापार्ट, रुवान्डाकी सलिमा मुकानसन्गा र जापानकी योसिमी यामाशिता इतिहास रच्ने संघारमा रहेका तीन महिला रेफ्री हुन् ।

फिफाले अहिलेसम्म ३६ रेफ्रीको सूची जारी गरेको छ । त्यसमा तीन महिला छन् । साथै तीन महिला सहायक रेफ्री पनि छन् । ब्राजिलकी नुजा ब्याक, मेक्सिकोकी करेन डियाज मेडिना र अमेरिकाकी क्याथरन नेस्बिट सहायक महिला रेफ्री हुन् । ३८ वर्षीय फ्रापार्टलाई युरोपेली फुटबलकी उदीयमान रेफ्री मानिएको छ । उनले २०१९ यता फ्रान्सको लिग वान खेलाइरहेका छन् ।

सोही वर्ष उनले महिला विश्वकप पनि खेलाइन् । २०१९ मा लिभरपुल र चेल्सीबीचको यूईएफए सुपर लिग पनि फ्रापार्टले खेलाएकी थिइन् । ३६ वर्षीय यामाशितालाई पनि एसियाली फुटबलको उदीयमान रेफ्रीको रुपमा हेरिएको छ । उनले जापानमा पुरुष फुटबल खेलाइसकेकी छिन् । ३४ वर्षीया मुकानसन्गाले यसै वर्षको जनवरीमा पुरुषको अफ्रिकी कप अफ नेसन्स खेलाएकी थिइन् ।

विलियम्स दाजुभाई फरक देशबाट विश्वकप खेल्दै

हरेक फुटबल खेलाडीको चाहना विश्वकप खेल्ने र उपाधि जित्ने सपना हुन्छ । केहीको मात्र त्यो चाहना पूरा हुन्छ । तर, केही यस्ता खेलाडी हुन्छन् जो आफ्नो दाजुभाइ सँगै विश्वकप खेल्छन् ।

एकै परिवारका दुई दाजुभाई एकै पटक खेल्नु बिरलै भेटिन्छ । त्यसमा पनि एउटै परिवारका दुई दाजुभाइ फरक देशबाट विश्वकप खेल्दैछन् । विलियम्स दाजुभाइ कतार विश्वकपमा दुई फरक देशको प्रतिनिधित्व गर्दैछन् ।

दाजु इनाकी विलियम्स घानाको प्रतिनिधित्व गर्दैछन् । उनको भाइ निको विलियम्स स्पेनबाट खेल्दैछन् । २८ वर्षीय इनाकी र २० वर्षीय निको दुवै स्पानिस ला लिगा क्लब एथ्लेटिको विल्वाओबाट व्यवसायिक फुटबल खेल्छन् । यसअघि सन् २०१० र २०१४ मा बोएटिङ दाजुभाइले पनि फरक देशबाट विश्वकप खेलेका थिए ।

जेरोम बोटेङले जर्मनी र केभिन प्रिन्सले घानाबाट विश्वकप खेलेका थिए । इडेन हाजार्ड र थोर्गन हाजार्ड दाजुभाई बेल्जियमबाट खेल्दैछन् । यस्तै जोर्डन आयु र आन्द्रे आयुले घानाबाट खेल्दैछन् । लुकास हर्नान्डेज र थिएगो हर्नान्डेजले फ्रान्सबाट सँगै खेल्नेछन् ।

पेले र म्याराडोना हुने छैनन्

आधुनिक फुटबलका हस्ती ब्राजिली पेल र अर्जेन्टिनी डिएगो म्याराडोना सन् २०१७ मा रसिया विश्वकप २०१८ को ड्र निकाल्ने कार्यक्रममा सँगै देखिएका थिए । डिएगो म्याराडोनाले एक अवसरमा मुस्कान दिइरहेका पेलेलाई चुम्बन गरे । पेलेले पनि त्यस अवसरलाई ‘सेल्फी’ लिएर क्यामरामा कैद गरे ।

यी दुई फुटबल हस्तीले कुनै बेला आफूमध्ये को सबैभन्दा बढी महान् भनेर तर्क वितर्क पनि गरे । त्यतिबेला पेले आफैं ह्विलचियरमा थिए । सन् १९५८ मा पेलेले पहिलोपल्ट विश्वकप ट्रफी उचालेका थिए । त्यसयता अहिले २२औं संस्करणको विश्वकप आइपुग्दा कतारमा यी दुवै ठूला स्टार देखिने छैनन् । म्याराडोनाको सन् २०२० मा निधन भइसकेको छ । स्वास्थ्य समस्याका कारण पेले पनि कतार जाने छैनन् ।

रंगशाला क्षेत्रमा मदिरा प्रतिबन्ध

कतारमा विश्वकप फुटबल आजदेखि सुरु हुँदैछ । विश्व फुटबलको सर्वाेच्च निकाय (फिफा) ले विश्वकप अन्तरगत ६४ खेल आयोजना हुने कतारका ८ स्टेडियममा मदिरा बिक्रीमा प्रतिबन्ध लगाइको छ ।

फिफाले आयोजक राष्ट्रका अधिकारीहरू र फिफाबीच छलफलपछि यस्तो निर्णय गरेको फिफाले जनाएको छ । यस्तै विश्वकप रंगशाला क्षेत्रबाट बियर लगायत मदिरा बिक्री स्टेसनहरू पनि हटाइएको छ ।

गत सेप्टेम्बरमा कतारले खेलभन्दा पहिले र पछिका निर्धारित समयमा लाइसेन्सप्राप्त दर्शकहरूका लागि बियर लगायतका मदिरा किन्ने अनुमति दिने जनाएको थियो । यद्यपि बड वाइजर सहितका ‘जिरो अल्कोहल’ हुने पेय पदार्थमा भने रोक नलगाइएको बताइएको छ ।

केही तथ्य

कतार विश्वकपमा जर्मनीका युसोउफा मौकोको सबैभन्दा कान्छा खेलाडी हुनेछन् । उनी उद्घाटन समारोहको दिन १८ वर्ष पुग्दैछन् । मेक्सिकोका अलफ्रेडो तालाभेरा कतार विश्वकपको सबैभन्दा पाका खेलाडी हुनेछन् । गोलरक्षक उनी ४० वर्षका छन् ।

नेदरल्यान्ड्सका एन्ड्रिस नोपर्ट कतार विश्वकपको सबैभन्दा अग्लो खेलाडी हुनेछन् । उनको उचाई ६ फिट ६ इन्च छ । लियोनेल मेस्सी अर्जेन्टिनाका कप्तान लियोनेल मेस्सी सबैभन्दा धेरै विश्वकपको खेल खेल्ने खेलाडी हुन् । उनले १९ खेल खेलेका छन् ।

२२औं संस्करण सुरु हुँदा जर्मनीका थोमस मुलर विश्वकपमा सर्वाधिक गोलकर्ताको रुपमा रहनेछन् । उनी यस सिजनको विश्वकप खेल्नेमध्येबाट सर्वाधिक गोलकर्ता हुन् । उनले तीन विश्वकपमा १० गोल गरेका छन् । मुलर नै विश्वकप खेल्ने मध्येबाट सर्वाधिक असिस्टकर्ता समेत हुन् ।

यो पनि : कतार विश्वकपबारे उत्साहित हुने २२ कारण

विश्वकपको सम्पूर्ण जानकारी यहाँ पाउनुहोस्