सुबास हुमागाईं, काठमाडौं

नेपालमा आयोजना भएको महिला साफ च्याम्पियनसिपका लागि नेपाली महिला राष्ट्रिय फुटबल टोलीले ७ साताको तयारी गरेको थियो । प्रशिक्षक कुमार थापाले टोली तयार गर्नका लागि ७ साता समय पर्याप्त रहेको बताएका थिए ।

उपाधि जित्ने लक्ष्यसाथ मैदान ओर्लिएको टोली फाइनलमा बंगलादेशसँग पराजित भयो । भारतलाई सेमिफाइनलमा पराजित गर्दै फाइनल पुगेको नेपाली टोली उपाधिबाट विमुख भएपछि प्रशिक्षक थापाले फाइनल सकिएलगत्तै पोस्ट म्याच कन्फरेन्समा राजीनामा दिने घोषणा गरे ।

थापाले पद छाड्ने घोषणा गरेको केहि मिनेटमा बंगलादेशका प्रशिक्षक गोलाम रोब्बानी छोटोनले आफ्नो लामो प्रशिक्षण यात्राको सुखद घडीको रुपमा फाइनललाई बयान गरे । सन् २०१६ मा नेपाली टोलीले साफ च्याम्पियनसिपको चौथो संस्करण खेल्दा नेपालको प्रशिक्षक कुमार थापा र बंगलादेशको प्रशिक्षक गोलाम रोब्बानी छोटोन नै थिए । फरक यो रह्यो, छोटोनमाथि बंगलादेश फुटबल महासंघले विश्वास गर्दै महिला फुटबलमा लगानी गरिरह्यो । नेपालमा भने थापापछि दुई प्रशिक्षक आएर पुन: ६ वर्षपछि उनले नै जिम्मेवारी पाए ।

सन् २०१६ साफमा थापा प्रशिक्षक रहँदा भारतसँग सेमिफाइनलमा पराजित भएपछि नेपाल पहिलो पटक साफ च्याम्पियनसिपको फाइनल पुग्नबाट चुकेको थियो । सिलिगुडीमा भएको उक्त साफ च्याम्पियनसिपमध्य २० खेलाडीमध्य थापाले ६ नयाँ खेलाडी समेटेका थिए । त्यसपछि एन्फामा कर्माछिरिङ शेर्पा नेतृत्वको कार्यसमिति आएपछि थापाले थाहा नै नपाइ हरि खड्काले प्रशिक्षकको जिम्मेवारी पाए ।

खड्काको नेतृत्वमा नेपालले २०१८ नोभेम्बरमा ओलम्पिक छनोटको पहिलो चरण खेल्यो । तीनै खेलमा बराबरीपछि नेपाल छनोटमा अघि बढ्न सक्यो । नेपालले भारत, म्यानमार र बंगलादेश तीनै टोलीसँग १-१ को बराबरी खेलेको थियो ।

नेपालले २०१९ फेब्रुअरीमा भारतमा सम्पन्न गोल्डकपको समूह चरणमा पहिलो पटक भारतलाई हराउँदै फाइनल पुग्यो । तर उपाधि भिडन्तमा नेपाल म्यानमारसँग ३-१ ले पराजित भयो । लगत्तै अर्को महिना नेपालले विराटनगरमा पाँचौ महिला साफ च्याम्पियनसिप खेल्यो । फाइनलमा नेपाली टोली पुन: एकपटक भारतसँग पराजित भयो । यसबीचमा उमेर समूहका प्रतियोगितामा पनि नेपालले सहभागिता भने जारी राख्यो । उमेर समूहमा भने नेपालको प्रतियोगिता पिच्छे प्रशिक्षक परिवर्तन भए ।

साफमा पराजित भएको अर्को सातामै नेपाल ओलम्पिक छनोटको दोस्रो चरण खेल्न म्यानमार पुगेको थियो । त्यहाँ समूह चरणमा म्यानमार र भारतसँग पराजित भएपछि नेपालको छनोट यात्रा समाप्त भयो । नेपालले अन्तिम खेलमा भने इन्डोनेसियालाई २-१ ले हराएको थियो ।

२०१९ सेप्टेम्बरमा खड्काकै नेतृत्वमा टोली उज्बेकिस्तानको नादेझ्दा कपमा सहभागी भयो । त्यहाँपनि टोली फाइनलमा उज्बेकिस्तानसँग नै पराजित भएको थियो । २०१९ को डिसेम्बरमा १३ औं सागमा पनि नेपाल फाइनलमा भारतसँग नै पराजित भयो । सागमा रजत पदकमा सिमित भएपछि भने खड्काले प्रशिक्षक पद त्याग्ने घोषणा गरे । तर त्यसको केही साता अघि नै उनी एन्फाको महिला विभाग प्रमुखमा नियुक्त भएका थिए । खड्काले प्रशिक्षक पद छोडेपनि महिला फुटबलको गतिविधिमा अझ बढी जिम्मेवारीमा काम गर्ने भए ।

कोभिड महामारीपछि नेपाली महिला फुटबल टोलीले २०२१ मा एसियन कप छनोटको तयारीका लागि बंगलादेशको राष्ट्रिय टोलीसँग मैत्रीपूर्ण खेल खेल्ने भयो । एन्फाले त्यसबेला टेक्निकल डाइरेक्टरका रुपमा कार्यरत अष्ट्रेलियाका ग्यारी फिलिप्सलाई प्रशिक्षकको जिम्मेवारी सुम्पियो । एएफसी परियोजना अन्तर्गत टेक्निकल डाइरेक्टर बनेका उनले बंगलादेशविरुद्ध मैत्रीपूर्ण खेलमा एक जित र एक हारको नतिजा निकाले ।

तर निकै महत्त्वका साथ हेरिएको एसियन कप छनोटमा भने नेपालले बिर्सनलायक प्रदर्शन गर्यो । छनोटको पहिलो खेलमा फिलिपिन्सलाई दबाबमा राख्दै अग्रता लिएको अवस्थामा इन्ज्युरी समयमा दुई गोल खाएपछि नेपाल पराजित भयो । अन्ततः सोही हार नेपालको एसियन कप यात्राको तगारो बन्यो । नेपाल घर फर्कंदा फिलिपिन्स २०२२ जनवरीमा भारतमा सम्पन्न एसियन कपको सेमिफाइनलमा पुग्दै विश्वकपमा स्थान बनाउन सफल रहयो । नेपाल नयाँ प्रशिक्षकको खोजीमा रहँदा फिलिपिन्स अर्को वर्ष हुने विश्वकपको तयारीमा रहेको छ ।

साफले सन् २०१० मा महिला च्याम्पियनसिपको सुरुवात गर्दा प्रशिक्षक गोलाम रोब्बानी छोटोन थिए । उनै छोटोन रंगशालामा सोमबार भएको फाइनलमा टोलीको प्रशिक्षण सम्हालिरहेका थिए । छोटोन आफ्नो टोलीको भाग्य भने सन् २०१६ मा फेरिएको बताउँछन् । थाइल्याण्डमा भएको एएफसी छनोटमा सफल भएपछि बंगलादेशले उक्त टोलीलाई एक वर्ष क्याम्पमा राखेर प्रशिक्षण दियो ।

सन् २०१७ मा भिएतनाममा सम्पन्न एएफसी यू-१६ च्याम्पियनसिपमा बंगलादेश एसियाली पावरहाउस उत्तर कोरिया, जापान र अष्ट्रेलियाको समूहमा थियो । पहिलो खेलमा कोरियासँग ९-० ले पराजित भएपछि टोलीले दोस्रो खेलमा जापानसँग ३-० को हार बेहोर्यो । तेस्रो खेल भने केही फरक रहयो । अष्ट्रेलियाविरुद्ध नवौं मिनेटमा गोल खाएपनि बंगलादेशले ४५ औं मिनेटमा साम्सुनाहारको गोलमा बराबरी गर्यो । मोनिका चक्माले ५१ औं मिनेटमा अग्रता पनि दिलाइन् । तर खेलको अन्तिम समयमा दुई गोल खाएपछि टोली पराजित हुन पुग्यो ।

प्रशिक्षक छोटोन उक्त प्रतियोगितापछि बंगलादेश फुटबल महासंघले महिला फुटबलको सम्भावना देखेर लगानी गर्न थालेको बताउँछन् । ‘हामीले एएफसीको त्यो प्रतियोगितामा हार बेहोर्यौं । तर जापान र अष्ट्रेलिया, एसियाका बलिया टोलीविरुद्ध हाम्रो खेलाडीले गजबको प्रदर्शन गरे । त्यसपछि अध्यक्ष (काजि सलाउद्दीन) ले महिला फुटबलमा सम्भावना देखेर नै उमेर समूहमा लगानी गर्ने निर्णय लिनुभयो । त्यसपछि हामीले साफको उमेर समूह प्रतियोगिता निरन्तर जित्दै आएका छौं,’ उनले भने ।

हुन पनि बंगलादेशले युवा फुटबलमा गरेको लगानीको प्रतिफल साफ च्याम्पियनसिपमा प्रत्यक्ष देखियो । अष्ट्रेलियाविरुद्ध २०१७ मा गोल गरेका साम्सुनाहार र मोनिका नेपालविरुद्ध फाइनल खेलको पहिलो गोल गर्न सफल भए । मोनिकाकै क्रसमा साम्सुनाहारले सुरुवाती अग्रता दिलाएकी थिइन् ।

त्यसो त सन् २०१५ मा नेपालमा सम्पन्न एएफसी यू-१४ रिजनल च्याम्पियनसिपको फाइनलमा नेपाललाई पराजित गर्दै बंगलादेशले उपाधि जितेको थियो । त्यसबेला फाइनलमा नेपाल १-० ले पराजित भएको थियो । सोहि टोलीका प्रशिक्षक छोटोनसहित ८ खेलाडी हाल सिनियर टोलीमा छन् ।

सन् २०१५ मा १-० ले जितेको बंगलादेशले सन् २०१६ मा ताजिकिस्तानमा सम्पन्न यू-१४ प्रतियोगितामा नेपाललाई ९-० ले हराएको थियो । उक्त प्रतियोगिताको फाइनलमा बंगलादेशले भारतलाई ४-० ले हराउँदै उपाधि जितेको थियो ।

सन् २०१७ मा बंगलादेशले साफ यू-१५ च्याम्पियनसिपको उपाधि जित्यो । २०१८ मा युवा टोलीले हङकङमा अर्को अन्तर्राष्ट्रिय युथ प्रतियोगिता जित्यो । सन् २०१८ मा भुटानमा सम्पन्न यू-१८ च्याम्पियनसिपमा बंगलादेशले नेपाललाई नै फाइनलमा १-० ले पराजित गर्दै उपाधि जित्यो । सन् २०२१ मा बंगलादेशले पुन: साफ यू-१९ को फाइनलमा भारतलाई पराजित गर्दै उपाधि जित्यो ।

त्यसो त साफ च्याम्पियनसिप खेल्नुअघि बंगलादेशले अन्तर्राष्ट्रिय मैत्रीपूर्ण खेल पनि खेलेको थियो । जुन महिनामा मलेसियालाई निम्तो दिएर दुई मैत्रीपूर्ण खेल खेल्दै बंगलादेशले राम्रो तयारी गरेको थियो । त्यसबेला नेपाली टोलीका खेलाडी महिला लिगको दोस्रो चरण सुरु हुने वा नहुने भन्ने दुविधामा थिए । गत चैतमा सुरु भएको महिला लिगको दोस्रो चरणबारे अहिले कुनै चर्चा छैन ।

बंगलादेश फुटबल महासंघका अध्यक्ष काजी सलाउद्दीनले बंगलादेशले साफ च्याम्पियनसिपको उपाधि जितेपछि विमानस्थलमा आफू नजाने घोषणा गरे । कारण उनले खेलाडीले मिहिनेत गरेर जितेको यस क्षणमा विजेता खेलाडी नै सबैको केन्द्रमा रहनुपर्ने बताए । उनले मिडियालाई पनि खेलाडीलाई विशेष स्थान दिन आग्रह गरे । उनले सन् २०२४ को साफ च्याम्पियनसिपमा उपाधि जित्ने अपेक्षा राखेको भएपनि दुई वर्षअघि नै उपाधि दिलाएकोमा खुसी व्यक्त गरे । बंगलादेशमा अहिले विभिन्न व्यक्ति र क्षेत्रबाट फुटबल संघमार्फत खेलाडीलाई सम्मान र पुरस्कार घोषणा हुन थालिसकेको छ । अध्यक्ष सलाउद्दीनले भने अब बंगलादेशको लक्ष्य एसियाली क्षेत्रमा राम्रो गर्ने रहेको बताएका छन् ।

साफका लागि नै बंगलादेशको तयारी निकै राम्रो थियो । लामो समय नियमित खेल्दै आएको टोलीले साफ च्याम्पियनसिपको सबै ५ खेलमा आफ्नो सुरुवाती ११ परिवर्तन गरेन । परम्परागत फुटबलझैं सुरुवाती ११ मा खेल्ने खेलाडीको जर्सी नम्बर १ देखि ११ सम्म नियमित थियो । प्रशिक्षक छोटोनले आफ्नो टोलीमाथि एकदम विश्वास गरेर साफमा आएका थिए । जसको प्रतिफल हरेक खेलमा उत्कृष्ट प्रदर्शनसहित विजयी नतिजाले दियो ।