भुपेन्द्र जिसी, काठमाडौं

जितेन्द्र मुखिया, उनको नाम सुन्दा धेरैको मानसपटलमा सन् २०१४ टि२० विश्वकपमा उनले लगातार फ्याँकेको सटिक योर्करकै याद आउँछ । टि२० विश्वकपमा नेपालले अफगानिस्तानमाथि ऐतिहासिक जित निकाल्दा जितेन्द्र उच्च प्रदर्शनका साथ प्लेयर अफ द म्याच चुनिएका थिए । जितेन्द्रले ४ ओभरमा १८ रन खर्चेर प्रमुख ३ विकेट लिएपछि १ सय ४२ रनको विजयी लक्ष्य पछ्याएको अफगानिस्तान १ सय ३२ रनमै समेटिएको थियो । त्यसपछि भने जितेन्द्रको नाम सिनियर टोलीमा बिरलै सुनिएको छ ।

२०१५ मा आयरल्यान्डमा भएको टि२० ग्लोबल विश्वकप छनोटपछि जितेन्द्र नेपाली टोलीमा छैनन् । चोट, राम्रो उपचारको अभाव र पर्याप्त अवसरको कमीले जितेन्द्र टोलीमा पूनरागमन गर्न असफल रहे । पछिल्लो समय घरेलु क्रिकेटमा सानदार प्रदर्शनका साथ उनले पूनरागमनको संकेत दिएका छन् ।

गत माघमा त्रिभुवन आर्मी क्लबलाई प्रधानमन्त्री एकदिवसिय प्रतियोगिता उपाधि दिलाउन मुखियाको योगदान महत्वपूर्ण थियो । आर्मीका प्रमुख तीन खेलाडी सोमपाल कामी, करण केसी र कुशल मल्ल टि१० को कारण टोलीमा नभएपछि कप्तान विनोद भण्डारीलेनै सुरुमै उपाधि जित्न कठिन हुने बताएका थिए । प्रमुख खेलाडी नहुँदा मुखियाले खेल्ने राम्रो अवसर पनि पाए ।

आर्मीले नेपाल एपिएफ क्लबलाई ३३ रनले पराजित गर्दै उपाधि जितेको थियो । फाइनलमा एपिएफका सुबास खकुरेल, शरद भेषावकर र आसिफ शेख प्रमुख तीन ब्याटरलाई आउट गर्दै जितेन्द्र प्लेयर अफ द फाइनल चुनिएका थिए । त्यसअघि सेमिफाइनलमा बागमती प्रदेशविरुद्ध मुखियाले ८.२ ओभरमा १ मेडन सहित २४ रन खर्चेर ४ विकेट लिँदै फाइनल यात्रा सहज बनाएका थिए ।

एभरेष्ट प्रिमियर लिग (इपिएल) चौथो संस्करणमा पनि उनले राम्रो प्रदर्शन गरे । काठमाडौं किंग्स इलेभेन एलिमिनेटरबाटै बाहिरियो । तर मुखियाले आफ्नो उच्च लयलाई निरन्तरता दिए । पहिलो खेलमै ललितपुर प्याट्रियट्सविरुद्ध ४ ओभरमा १८ रन खर्चेर ४ विकेट लिँदै आफू पुरानै जितेन्द्र रहेको झल्को दिए । मुखियाले इपिएलमा ५ खेलमा ९ विकेट लिन सफल रहे । सर्वाधिक विकेट लिने सुचिमा जितेन्द्र नेपालका तीव्र गतिका बलरमा शीर्षस्थानमा छन् । समग्रमा सर्वाधिक विकेट लिने सूचिमा तेस्रो ।

मुखिया राम्रो उपचार नपाउँदा सिनियर टोलीबाट लामो समयदेखि टाढा रहनु परेको बताउँछन् । ‘चोट (इन्जुरी) पछि खेलाडीहरुलाई अलि गाह्रो हुन्छ । विशेषगरि तीव्र गतिका बलरलाई ब्याक चोट निकै नराम्रो हो । ब्याक इन्जुरी ठिक पार्न धेरै समय लगाउने रहेछ, त्यसैले मलाई धेरै समय लाग्यो’, मुखियाले मनिल अनुहारमा भने ।

मुखियालाई सन् २०१४ को टि२० विश्वकपपछि उक्त समस्या सुरु भएको थियो । उनी नेपालमा धेरै ठाउँमा उपचारको लागि धाए । तर कतै ठिक भएन । अन्तिममा भारतको मुम्बईमा गएर उपचार गराएपछि आयरल्यान्ड टि२० विश्वकप ग्लोबल छनोट खेल्न गएका थिए । तर त्यसपछि पुन चोट बल्झिएको थियो । नेपालमा राम्रो फिजियो र चिकित्सको कमीको कारण उनलाई ठिक हुन धेरै समय लाग्यो ।

‘समयमै राम्रो उपचार पाएको भए बढीमा ६ महिनामानै ठिक हुन सक्थें । तर २ वर्षभन्दा बढी लाग्यो,’ उनले सुनाए ।

नेपाली खेलाडीले चोटपछि पूनरागमन गर्न नसक्नुको मुख्य कारण राम्रो उपचारको कमीनै भएको जितेन्द्र बताउँछन् । ‘खासमा नेपालमा खेलाडीले पूनरागमन गर्न नसक्नुको कारण राम्रो उपचारको कमी हो । हामीसँग न ट्रेनर छ । न फिजियो । अहिले विस्तारै त्यसमा ध्यान गएको छ । पहिला चोट भएपछि कसरी ठिक हुने केहिपनि थाहा थिएन । चोटपछि उपचार प्रक्रिया र पूनरागमन कुनै थाहानै थिएन’, चोटपछि भोगेको समस्या बारे भने ।

‘हामीले खेल्ने बेला सिकाउने मान्छे पनि कोहि थिएन । आफूलाई जति थाहा थियो त्यति गर्दथ्यौं । चोटले गर्दा कति जनाले क्रिकेट खेल्न छाडिसके,’ उनले भने, ‘चोट भएपछि के गर्ने भन्ने बाटो देखाउने मान्छेनै भएन । त्यो समय कोहि थिएन । त्यसैले हामीलाई धेरै गाह्रो भयो । चोटपछि नेपाली खेलाडीलाई हेर्ने मान्छे कोहि छैन । खेलाडीले आफैंले गरे ठिक छ, नत्र करिअरनै सकिने डर छ ।’

‘खेलाडी फिट हुँदा देशको लागि खेल्छन् । तर खेलको दौरानको समयमा चोट बोकेमा कसैले पनि उपचार खर्च हेर्दैन । नेपालमा अझैपनि क्रिकेट खेलेरै बाच्न धौधौ छ,’ उनले सुनाए ।

खेलाडीको उपचारमा नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) र राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) कसैलाई पनि मतलब छैन । यो तितो अनुभवबाट मुखियाबाट अछुतो रहेनन् ।

‘स्पोर्ट्स चोटमा खर्च धेरै हुन्छ । नेपाली खेलाडीको हकमा हेर्ने हो भने आम्दानी त्यतिधेरै छैन । बाहिर गएर आफ्नै खर्चमा उपाचार गराएर आउने राम्रो पैसा हुँदैन । देशको लागि खेलिरहेका छौं । चोट लागेपछि सम्बन्धित निकायले हेरेको भए मलाई लाग्दैन कुनैपनि खेलाडीले कमब्याक बारे चिन्ता लिन्छ । आफैंले पैसा खर्च गर्ने, कहाँ जाने को सँग उपचार गर्ने थाहा पनि भएन । त्यसले गर्दा पनि धरै गाह्रो भयो,’ उनले अनुभव साटे ।

नेपाली टोलीमा फर्किन मुखियाले कडा मिहिनेत गरेको बताउँछन् । ‘घरमा (रौतहट) सिमेन्टको विकेट बनाएर अभ्यास र फिटनेस गरिरहेको हुन्थें । त्यसले मलाई निकै सहयोग पुग्यो । आफैंलाई म पूनरागमन गर्न सक्छु भन्ने आत्माविश्वास आयो । उर्जा थपियो । राम्रो प्रदर्शन हुनुमा त्यो मिहिनेत देखिएको हो । तर मैले सोचे अनुसार अझै भएको छैन । मबाट आउन केहि न केहि त अझै बाँकी छ’, उनले भने ।

पछिल्लो समय नेपाली टोलीमा तीव्र गतिका बलरलाई टोलीमा स्थान बनाउन सहज छैन । मुखियाले यो कुरा राम्रोसँग बुझेका छन् । त्यसैले मुखियाले अरुले भन्दा फरक प्रदर्शन गनुपर्ने बताउँछन् । ‘सिनियर टोलीमा प्रतिस्पर्धा पनि धेरै बढेको छ । सामान्य प्रदर्शनले पनि हुँदैन । किनभने क्रिकेटको स्तर फेरिएको छ । खेलाडीहरु नयाँ नयाँ आएका छन् । त्यसको लागि मैले अतिरिक्त केहि गर्न सक्नुपर्छ, राम्रो प्रदर्शन बाहेक अन्य कुनै विकल्प छैन,’ सिनियर टोलीमा पुनरागमन बारे उनले भने ।

मुखियाले पुनरागमन गर्न नसक्नुमा आर्मीको छायाँमा परेको पनि स्वीकार गर्छन् । ‘करण र सोमपाल सिनियर टोलीबाट खेलिरहेका छन् । उनीहरु टिममा खेल्छन् । विक्रम र म विकल्पको रुपमा छौं । अवसर पनि कम पाइरहेको छु । अब मैले जति मौका पाउँछु त्यसैमा उत्कृष्ट दिन्छु भन्ने सोचेको छु’, उनले भने ।

पछिल्लो समय मुखिया प्रदर्शन मात्र होईन मैदानमा उनले गर्ने सेलेब्रेसन पनि फरक पाइन्छ । खेलाडीमा इख कतिको हुन्छ भन्ने जवाफको प्रश्न दिँदै मुखियाले भने, ‘इख त एकदमै धेरै हुन्छ । किनभने इख छैन भने पुनरागमन गर्ने नसोचेपनि हुन्छ । जोसँग इख छैन त्यसले पुनरागमनको लागि सोच्दैन ।’

‘अवसर निकै कम पाएको छु । एउटा मौका होस् वा दुई । त्यसैमा म आफ्नो उत्कृष्ट गर्न खोज्छु । मान्छेलाई लागोस् जितेन्द्र मुखिया अझ पनि छ । क्रिकेट छाडेको छैन । पहिला जस्तो क्षमता रहेन भन्ने अनुभव नहोस् । प्रदर्शन यस्तो गरौं कि हेर्दा बितिक्कै मान्छेलाई लागोस कि यो जितेन्द्र मुखिया हो,’ जितेन्द्रले सुनाए ।

‘हामीले २०१४ मा टि२० विश्वकप खेल्दा वान डे खासै थिएन । त्यसैले मैले त्यो बेला टि२० मै केन्द्रित र तयारी गरेको थिए । टि२० मा राम्रो टोलीसँग सुरु र डेथ ओभरमा सबैभन्दा राम्रो बल योर्करनै हो । टिमलाई जति बेला चाहिन्छ त्यतिबेला योर्कर फाल्छु भनेर तयारी गरेको थिए । अव टि२० मात्र खेलेर हुँदैन । वानडे पनि खेल्नुपर्छ । वान र टि२० भनेको एकदमै फरक कुरा हो,’ २०१४ को योर्कर बारेभने ।

‘हामी जुन टि२० मा गर्छौ त्यो वानडेमा गरेर काम छैन । वानडे र टि२० को लागि तयारी फरक हुनुपर्छ । आफ्नो भूमिका थाहा पाउनुपर्छ । मैले त्यसै अनुसार योजना र तयारी गरिरहेको छु’, आफ्नो तयारीबारे उनले सुनाए ।

समर्थक, आफ्नो परिवार र नातेदार सामाजिक सञ्जाल र प्रत्यक्ष सम्पर्क गरेर पुनरागमनको लागि सधैं उर्जा थपेको बताउँछन् । उनीहरुलाई धन्यवाद व्यक्त गर्नु सानो शब्द हुने उनी बताउँछन् ।

पछिल्लो समय सिनियर टोलीमा चार देखि पाँच तीव्र गतिका बलर पर्दै आएका छन् । सोमपाल र करणको स्थान पक्का जस्तै छ । जितेन्द्रको प्रतिस्पर्धा तेस्रो तीव्र गतिका बलरसँग हुनेछ । यो अवस्थामा जितेन्द्रलाई सिनियर टोलीमा पर्न अहिलेको भन्दा उत्कृष्ट प्रदर्शन गनुपर्छ । छनोटकर्ताको नजरमा जितेन्द्र भन्दा युवा खेलाडी बढी प्राथमिकतामा पर्न सक्छन् । जुन स्वभाविक पनि हो । त्यसको लागि जितेन्द्रले घरेलु क्रिकेटमा सर्वोत्कृष्ट प्रदर्शन गर्न आवश्यक देखिन्छ ।

घरेलु क्रिकेटमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्छन् भने छनोटकर्ता र कप्तानले जितेन्द्रलाई मौका पनि दिनुपर्छ । प्रतियोगिता र खेललाई हेरेर युवा र अनुभवी खेलाडी दुबैलाई लिएर अगाडि बढ्न आवश्यक देखिन्छ ।