भूपेन्द्र जिसी, काठमाडौं

दीपेन्द्रसिंह ऐरी नेपाली क्रिकेट टोलीका वर्तमान समयका प्रमुख अलराउन्डर हुन् । ब्याटिङ, बलिङ र फिल्डिङ तीनै क्षेत्रका अब्बल दीपेन्द्रले सिनियर टोलीबाट सानदार प्रदर्शन गर्दै आएका छन् । धेरैलाई थाहा नहुन सक्छ, दीपेन्द्रकी बहिनी राजमति पनि घरेलु क्रिकेटमा अलराउन्डरको रुपमा उच्च प्रदर्शन गर्दै आएकी छिन् ।

नेपालको यू-१९ टोलीको प्रतिनिधित्व गरिसकेकी राजमति नेपाल एपिएफ क्लबबाट घरेलु क्रिकेट खेल्दै आएकी छिन् । दीपेन्द्र र राजमतिको खेल्ने शैली फरक छ । दीपेन्द्र दायाँ हाते स्पिन अलराउन्डर हुन् । राजमति बायाँ हाते ब्याटिङ अलराउन्डर हुन् । उनले मध्यम गतिमा बलिङ गर्दछिन् ।

नेपालमा महिला क्रिकेट प्रतियोगिता वर्षमा मुस्किलले एक दुईवटा हुन्छन् । त्यसमा पनि विभागीय टोलीमा सिनियर खेलाडीको वर्चस्व हुँदा खेल्ने अवसर कमै आउँछ । एपिएफबाट मौका पाएको खेलमा उनले राम्रो प्रदर्शन गर्दै आएकी छिन् । प्रदर्शनसँगै विशेषगरि उनले ब्याट चलाउने शैली, हाउभाउ र फिटनेस हेर्दा उनलाई नेपाली महिला क्रिकेटकी भविष्य मानिएको छ ।

अघिल्लो साता टियु मैदानमा सम्पन्न ललितपुर मेयर्स वुमन्स च्याम्पियनसिपमा राजमतिले ४ खेल खेल्दा मात्र एक खेलमा ब्याटिङको अवसर पाइन् । ललितपुर मेयर्स ११ लाई हराउन राजमतिले ५२ बलमा ४ चौकासहित ४१ रन बनाउनुको साथै २ विकेट लिँदै प्लेयर अफ द म्याच चुनिन् । एपिएफका शीर्षक्रमका ब्याटरले राम्रो प्रदर्शन गरेपछि अन्य खेलमा उनले ब्याटिङको अवसर पाइनन् ।

राजमतिले २०१९ मा चीनमा भएको बी एण्ड आर यू१९ प्रतियोगितामा नेपाली टोलीबाट खेलेकी थिइन् । घरेलु क्रिकेट खेल्ने उनले राम्रो प्रभाव छाड्दै आएकी छिन् । उनको ब्याटिङ क्षमता राम्रो छ । पहिला तेक्वान्दो खेल्ने राजमित दाइ दीपेन्द्रबाट प्रभावित भएर क्रिकेटमा लागेकी हुन् ।

लगातार कडा मिहिनेत गर्दै नेपाली टोलीमा स्थान बनाउन संघर्ष गर्दै आएकी छिन् । एपिएफमा उनले ओपनिङ देखि तल्लोक्रमसम्म ब्याटिङ गरेकी छिन् । स्थिर भूमिका छैन । युवा खेलाडीलाई मौका दिनेक्रममा पछिल्ला दुई प्रतियोगितामा उपाधिबाट विमुख भएपछि एपिएफले उनलाई तल्लोक्रममा मौका दिँदै आएका छ । उनी आफूलाई ओपनिङ र तेस्रो नम्बरमा खेल्न सहज लाग्ने बताउँछिन् ।

‘मलाई खेल्न ओपनिङ र फस्ट डाउन (तेस्रो नम्बरमा) खेल्न सहज लाग्छ । टिम कन्डिसन र आवश्यकता हेरेर जुन नम्बरमा पठाएपनि खेलाडी भएपछि सहज नै मानेर खेल्नुपर्छ । मैले जसरी अभ्यास गरेको छु । त्यसरी नै खेलमा आत्माविश्वासी भएर खेल्न खोज्छु’, राजमतिले भनिन् ।

उनी एफिएफकी स्थायी जागिरे हुन् । २०७७ को प्रधानमन्त्री कप देखि एपिएफमा जोडिएकी राजमति गत वर्ष स्थायी रुपमा जागिरे भएकी थिइन् । २०१९ मा चीनमा नेपालको यू-१९ खेल्न जानुअघि राजमति बलर थिइन् । तर उक्त यू-१९ प्रतियोगितादेखि उनी ब्याटर हुँदै ओपनिङ गर्न थालिन् । त्यसपछि उनी ब्याटिङ अलराउन्डरको रुपमा पहिचान बनाउन प्रयासरत छिन् ।

महेन्द्रनगर घर भएकी राजमतिको बुबा गगनसिंह र आमा जानकी ऐरीको कोखबाट भएको हो । राजमति पहिला तेक्वान्दो खेल्थिन् । उनको परिवार क्रिकेटमय थियो । सिनियर टोलीका अलराउन्डर दीपेन्द्र आफ्नै दाई हुन् भने विकेटकिपर प्रदीप र तीव्र गतिका बलर कमल काकाका छोरा हुन् ।

पहिला राजमतिले तेक्वान्दो खेल्थिन् । दीपेन्द्रले क्रिकेटमा राम्रो गर्दै गएपछि तेक्वान्दो छाडेर क्रिकेट रोजेको बताउँछिन् । ‘पहिला मैले एकवर्ष जति तेक्वान्दो खेलें । पछि क्रिकेट खेल्छु भनेर थालें । खेत खाली हुँदा दाइहरुसँग खेल्थे । दाइहरुसँगै खेल्दै क्रिकेट सिकेको हो । सानोमा उ (दीपेन्द्र) बलिङ गर्दे भन्थ्यो । ब्याटिङ र बलिङ मिलेर गर्थ्यौं । त्यस्तै अली अली गर्दै क्रिकेट सिक्दै गएँ’, उनले भनिन् ।

‘क्रिकेट खेल्छु भनेर दाइबाट प्रभावित भएको हुँ । दीपेन्द्र दाइले मौका पाएको बेला राम्रो गर भन्नुहुन्छ । आफूलाई प्रमाणित गर, अभ्यासमा ध्यान देउ । नराम्रो खेल्दा पनि सिकाउनु हुन्छ । त्यस्तो नखेल्न पर्ने । मैदानमा ध्यान देऊ । अवस्था अनुसार खेल्न सिक भनेर सम्झाउनु हुन्छ’, दाई दीपेन्द्रबारे उनले भनिन् ।

त्यसै पनि नेपाली महिला क्रिकेटमा प्रतियोगिता नै हुँदैन । अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता कहिले हुन्छ क्यान आफैंलाई थाहा छैन । नेपालमा अझैपनि छोरी मान्छेहरु खेलमा भन्दा पनि पढाईमा ध्यान केन्द्रित गर्न घरकाले दबाब दिन्छन् । तर राजमतिको परिवार क्रिकेटमय हुँदा उनलाई सहज छ ।

‘दाई ठूलो स्तरमा खेल्छ । त्यसैले गर्दा घरबाट रामो साथ हुन्छ । ल ल खेल राम्रो गर भन्ने नै हुन्छ । दाइ, मम्मी, बाबा सबैले साथ दिनुहुन्छ’, उनले भनिन् ।

राजमति पनि नेपाललाई अघि बढाउने सपना राखेको बताउँछिन् । ‘अब मौका र खेल पाएपछि सदुपयोग गर्दै आफ्नो देशलाई अघि बढाउने छु । म एकेडेमी जाँदा दाइ टियुमा खेल्छ । कसरी खेल्ने कुराकानी भई राख्छ’, उनले भनिन् । दीपेन्द्र उनका सबैभन्दा मनपर्ने खेलाडी हुन् । दाइपछि हार्दिक पान्ड्या मन पर्ने क्रिकेटर बताउछिन् ।

दीपेन्द्र पनि बहिनीले राम्रो गरेको बताउँछन् । ‘बहिनीले राम्रो नै गरिरहेको छ । यू१९ मा राम्रो प्रदर्शन थियो । अझै मिहिनेत गरेर नेपाली महिला टिमलाई अगाडि बढाउस् भन्नेछ’, दीपेन्द्रले भने ।

त्यसैमा दीपेन्द्रले थपे, ‘सानोमा हामीसँगै खेलेका छौं । अस्ति लकडाउनमा घर गएको बेलामा पनि सँगै खेलेका थियौं । उसले सोधेको बेला मैले सिकाइरहेको हुन्छु । अझै मिहिनेत गरेर नेपाली महिला क्रिकेटलाई धेरै अगाडि बढाओस् ।’

एपिएफकी कप्तान तथा नेपाली महिला क्रिकेटकी सर्वाधिक सफल अलराउन्डर सीता राजमतिमा राम्रो प्रतिभा भएको बताउँछिन् । ‘उसले यस अघिको मेयर्स कपमा धेरै राम्रो गरेको थियो । प्रधानमन्त्री कपमा पहिला पनि राम्रो गरेको थियो । तर पछिल्लो प्रधानमन्त्री कप र नवौं भने अली राम्रो गर्न सकेको थिएन । आज मौका पाउँदा प्रमाणित गर्यो । उ धेरै राम्रो खेलाडी हो’, सीताले भनिन् ।

उनको ब्याटिङक्रम स्थिर नहुँदा प्रदर्शनमा असर परेको सीता स्वीकार गर्दछिन् । ‘ब्याटिङक्रम परिवर्तन हुँदा प्रदर्शनमा असर परेको त्यो त हो । पहिला हामीले एउटा दुईवटा खेल जित्ने वितिक्कै ओपनिङमा राजमतिलाई पठाउँथ्यौं । फेरबदल गरि रहँदा टिमनै धरातलमा पुग्यो । त्यो हुँदा नै जित्नै पर्छ भनेर ओपनिङमा म नै आएको हो । उ आगमी दिनको लागि ठिक छ । ब्याटिङ क्षमता राम्रोछ । मौका पाउँदा राम्रो पनि गरेकोछ’, सीताले भनिन् ।

राजमतिले ललितपुरविरुद्ध खराब सट खेल्दा सीताले पेभेलियनबाट नै गाली गर्दै सम्झाएकी थिइन् । ‘उसको प्रदर्शनपछि एकदमै खुसी छु । किनभने आफूले ब्याक गरेको प्रतिभा हो । मसँगै ट्रेनिङ गर्ने र एकेडेमीमा पनि सँगै खेल्ने गर्दछौं । अलिकति खराब सट खेल्दा रिस पनि उठ्छ अनि दुःख लाग्छ । उसको क्षमता धेरै छ । गल्तीले आउट भएमा गाह्रो हुन्छ भनेर गाली गरेको थिए’, उनले भनिन् ।

राजमतिमा दाइ दीपेन्द्र जस्तै महिला क्रिकेट टोलीको प्रमुख अलराउन्डर बन्ने क्षमता छ । बायाँ हाते खेलाडी हुँदा रणनीतिक हिसाबमा उनलाई धेरै फाइदा मिल्न सक्छ । उनको ब्याटिङसँगै बलिङ पनि त्यतिनै राम्रो छ । उमेरले भर्खर २० वर्ष हुँदा उनले सिक्न धेरै बाँकी छ । जति धेरै खेल खेल्दै जान्छिन् उतिनै उनीमा निखार आउनेछ ।

त्यसको लागि क्यानले प्रतियोगितासँगै टोलीको प्रशिक्षण तथा विकासमा पनि ध्यान दिनुपर्छ । यदि राजमति जस्ता प्रतिभावान खेलाडीमा लगानी र विकास गर्ने हो भने उनले नेपाली महिला क्रिकेटको स्तर उकासिनेछ । त्यसको लागि कम्तिमा नियमित घरेलु क्रिकेट प्रतियोगिता आयोजना गर्नु पर्दछ । खेल खेलेपछि मात्रै खेलाडीले आफ्नो कमजोरी पत्ता लगाउन र सुधार गर्न सक्छ ।