भूपेन्द्र जिसी, काठमाडौं

युवा विकेटकिपर अर्जुन साउद केन्या भ्रमणका लागि घोषणा गरेको टोलीमा स्थान बनाउन सफल भए । घरेलु क्रिकेटमा प्रभाव जमाएपछि १९ वर्षीय अर्जुनले सिनियर टोलीमा अवसर पाएका हुन् । टोलीमा परेपछि उत्साहित अर्जुनलाई सँगसँगै अर्को चिन्ताले पनि सताउन थालेको छ । राष्ट्रिय टोलीबाट खेल्नका लागि उनीसँग उपयुक्त ब्याट छैन । अर्जुन अहिले ब्याटको जोहो कसरी गर्ने भन्ने चिन्तामा छन् ।

पुर्ख्यौली घर अछाम भएका अर्जुन भारतको मुम्बईमा गरिब परिवारमा जन्मिएर हुर्किए । पछिल्लो समय धनगढीमा बसेर क्रिकेट खेल्न उनलाई सहज छैन । तर सपना पूरा गर्न निरन्तर संघर्ष गर्दै आएका छन् । हाल उनीसँग नयाँ ब्याट किन्ने पैसा छैन । बुवा भारतमा सुरक्षा गार्ड हुँदा ब्याटका लागि पैसा माग्न सक्दैनन् । उता मुम्बईमा परिवार पाल्न नै धौधौको अवस्था छ । अवस्था अनुसार त बुवाले छोराबाट साहरा अपेक्षा गर्ने समय आएको छ । अर्जुन आफैं क्रिकेट खेलेर ब्याट किन्न सक्ने अवस्थामा पुगिसकेका छैनन्, परिवारलाई साथ सहयोग दिने त अझै टाढाको कुरा ।

अहिलेको अभाव टार्न अर्जुनले भारतीय यू–१९ क्रिकेट टोलीबाट खेलिसकेका पराग मोहन मडकैकरसँग ब्याट मागेका छन् । भारतबाट उनले कुन ब्याट कहिले पठाउँछन् त्यो थाहा छैन । चाडै कुरिअर गरिदिने आशामा अर्जुन बसेका छन् । कारणवश ब्याट आउन ढिलो भएमा के गर्ने उनीसँग उत्तर छैन ।

सामान्यतया शीर्ष खेलाडीसँग २-३ ओटा ब्याट हुन्छ । प्रशिक्षणमा आफूलाई विभिन्न ब्याटले खेल्दै अभ्यस्त बनाउन जरुरि हुन्छ । कुनैपनि ब्याटर आफूलाई सहज लाग्ने ब्याटले खेल्छन् । यसका लागि प्रशिक्षणमा त्यसै ब्याटसँग प्रशिक्षण गर्छन् । ब्याटले थोरै असहज भएपनि त्यसले प्रदर्शनमा प्रत्यक्ष असर पर्छ । तर अर्जुन सिनियर टोलीसम्म आइपुग्दा पनि ब्याट मागेर खेल्ने अवस्थामा छन् । यसले नेपाली क्रिकेट आर्थिक रुपमा कति कमजोर छ भन्ने छनक दिन्छ ।

दुई वर्षअघि प्रधानमन्त्री कप एकदिवसिय क्रिकेट प्रतियोगिता मार्फत घरेलु क्रिकेटमा पाइला टेकेका अर्जुनले छोटो समयमै आक्रामक ब्याटिङ र उत्कृष्ट कौशलले सिनियर टोली सम्मको यात्रा तय गरे । घरेलु क्रिकेटमा सुदूरपश्चिमकै लोकेश बमको ब्याट प्रयोग गर्ने गरेको उनले बताए । आफ्नो ब्याट प्रशिक्षणका लागि मात्र प्रयोग गर्न मिल्ने कारण उनले खेलमा भने अरुको ब्याट माग्दै चलाएका थिए । अब सिनियर टोलीमा पनि उनले यहि नियतिबाट गुज्रनुपर्ने अवस्था छ ।

अर्जुनलाई प्रशिक्षण दिनकै लागि मुम्बईबाट प्रशिक्षक दिगम्बर पार्दले एक सातादेखि धनगढीमा छन् । पार्दलेको प्रशिक्षणमा अर्जुनले आत्माविश्वास थपिएको महसुस गरेका छन् । पार्दले पनि अर्जुनको प्रतिभाबाट आफू प्रभावित भएको बताउँछन् ।

‘अर्जुनलाई त म बच्चादेखि नै चिन्छु । खेलाडीलाई ब्याक गर्न (साथ दिन) आवश्यक छ । म आएँ भने मानसिक रुपमा अझ तयार हुने देखेपछि आएको हुँ । यहाँ त्यति धेरै अभ्यास पनि मिलेको थिएन । म उसलाई सहयोग गर्न चाहन्छु । अर्जुनले विश्वकप खेलेको हेर्न सपना छ’, पार्दलेले हाम्रो खेलकुदसँग भने ।

अर्जुन प्रशिक्षक पार्दलेलाई बुवा आमापछिको भगवान मान्छन् । ‘मलाई क्रिकेट वहाँले नै सिकाउनुभएको हो । मेरो लागि जागीर छाडेर आउनुभएको छ । मेरो लागि आमा बुवापछिको भगवान हुनुहुन्छ । टिममा परेर मैले वहाँको लागि केही गर्नुछ’, अर्जुनले भने ।

पार्दलेले प्रतिभावान खेलाडीलाई आफ्नो तर्फबाट सक्दो सहयोग गर्दै आएको बताए । ‘मैले परिवारबाट साथ नपाउने खेलाडीहरुलाई पनि सिकाउँदै आएको छु । म पनि गरिब थिएँ । गरिब परिवारमा हुर्किएका खेलाडीमा क्षमता छ भने लक्ष्य प्राप्त गर्ने सोच हुन्छ । मैले उनीहरुलाई केही बनाएँ भने यो नै मेरो लागि खुसी हो’, प्रशिक्षक पार्दलेले भने ।

पार्दलेले अर्जुन जस्ता खेलाडीहरुलाई प्रायोजकले साथ दिए थप सहयोग पुग्ने बताए । ‘नेपालमा प्रायोजक धेरै कम छन् । अर्जुनसँग अब खेल्ने ब्याट पनि छैन । ब्याट नै नभएको त होइन । तर यो स्तरमा खेल्न जस्तो ब्याट आवश्यक छ, त्यो छैन,’ उनले भने ।

‘अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा १ सय ४० किमी प्रति घण्टा गति माथिको बल खेल्न प्याड र हेलमेट राम्रो चाहिन्छ । नत्र चोट लाग्न सक्छ । ब्याट राम्रो भएन भने स्ट्रोक पनि लाग्दैन । अहिलेको समयमा अर्जुनलाई प्रायोजक आवश्यक छ’, पार्दलेले अर्जुनको समस्या भने ।

अर्जुन आफूसँग दुई अभ्यास ब्याट रहेको तर अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट खेल्न योग्य नरहेको बताउँछन् । ‘म सँग दुई ओटा ब्याट त छ । तर दुवै फुटेको छ । मैले दाइलाई भनेर ब्याट मागेको छु । किन्न त सकिंदैन,’ अर्जुनले थपे, ‘भारतमा रहेका एकजना दाइ (पराग) लाई आग्रह गरेर उनको ब्याट मागेर खेल्दै छु । नयाँ आउँछ वा पूरानो त्यो भने थाहा छैन ।’

पार्दले अर्जुनमा इन्डियन प्रिमियर लिग (आइपिएल) खेल्ने खुवी रहेको बताउँछन् । अर्जुनलाई लामो समयदेखि नियालेका उनले टोलीलाई आवश्यक पर्दा विष्फोटक ब्याटिङ गर्न आग्रह गरेका छन् । ‘मैले अर्जुनलाई भनेको छु । विष्फोटक ब्याटिङ शैली टोलीलाई आवश्यक पर्छ तब गर्नु । नत्र इनिङ खेर जानेछ,’ उनले भने, ‘टिमलाई आवश्यक छ भने हरेक सट महत्त्वपूर्ण हुन्छ । पहिला सामान्य खेल्नु । सिंगल डवलमा ध्यान दिनु । टोलीको जित मात्र सोच्नु ।’

पार्दलेले विश्वकप खेलेपछि मात्र देशको क्रिकेट संस्कृतिमा परिवर्तन आउने बताए । ‘मेरो चाहना छ कि अर्जुनले नेपालबाट विश्वकप खेलुन् । जबसम्म देशले विश्वकप खेल्दैन । तबसम्म खेलको विकास पनि हुँदैन । विश्वकप खेलेपछि धेरै परिवर्तन हुनेछ । सबैले नेपालमा क्रिकेटलाई रुचि लिनेछन्’, उनले भने ।

यस्तो छ उनको प्रदर्शन

गत पुषमा यू–१९ एसिया कपमा अर्जुनले श्रीलंकाविरुद्ध शारजाहमा ८० बलमा ३ चौका र २ छक्कासहित ६४ रनको इनिङ खेलेका थिए । काठमाडौंमा सम्पन्न यू–१९ राष्ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगितामा अर्जुनले ५ इनिङमा २ सय ४१ रनका साथ सर्वाधिक रन बनाउने ब्याटरमा दोस्रो स्थानमा थिए ।

मधेश प्रदेशविरुद्ध अर्जुन साउदले पाँचौं नम्बरमा ब्याटिङ गर्दै ८५ बलमा १४ चौका र ५ छक्का सहित १ सय १६ रनको यादगार शतकीय इनिङ खेलेका थिए । शतकमात्र होईन त्यसपछि विकेटकिपिङमा देखाएको कौशल अझ लोभलाग्दो थियो । १ घण्टा ३९ मिनेट मैदान बिताएका उनले त्यसपछि विकेटकिपरमा देखाएको जोश, ड्राइभ र शान्त स्वभावले उनको खुबी प्रष्ट पार्थ्यो ।गण्डकीविरुद्ध अर्जुनले ६८ रन बनाउँदै प्लेयर अफ द म्याच गण्डकीविरुद्ध अर्जुनले १ घण्टा २० मिनेट क्रिजमा बिताएका थिए ।

अर्जुनको त्यो डेब्यू र पारसको तारिफ

पिएम कपमा नेपाली क्रिकेटका सर्वाधिक सफल पूर्व कप्तान पारस खड्का र ज्ञानेन्द्र मल्ल सम्मिलित बागमतीविरुद्ध अर्जुनले दुई वर्षअघि सुदूरपश्चिमबाट डेब्यू गर्दै २८ बलमा १ चौका र ३ छक्का सहित धेरैको ध्यान ताने । इनिङ सानो थियो । खराब अवस्थामा उनले देखाएको आत्माविश्वास र आक्रामक खेल विश्वस्तरिय थियो । त्यसबेला उनले गरेको प्रदर्शनले भविष्यमा नेपालले विकेटकिपरका लागि धेरै चिन्ता लिनु नपर्ने देखिएको थियो ।

अर्जुनको उक्त प्रदर्शनपछि पारस प्रभावित हुँदै आएर सोधेका थिए, ‘बाबु तिम्रो नाम के हो र कहाँ बस्छौं ?’ अर्जुनले परिचय दिएपछि पारसले सुझाव दिए, ‘फोकस एण्ड किप स्टेडी’ अर्थात ध्यान दिएर निरन्तर अघि बढ्नु ।

पारसको त्यो भनाईले उनलाई थप प्रेरणा र हौसला थप्यो । ‘पारस दाइ नेपालमा सबैको आइडल हुनुहुन्छ । नजिक आएर नाम सोध्दा त धेरै राम्रो र खुसी लाग्यो’, अर्जुनले त्यो क्षण सुनाए ।

दुई महिना अघि अर्जुन १९ औं एसियाडको लागि सुरुवाती प्रशिक्षणमा परेका थिए । एक महिनासम्म अभ्यास गरेपछि आफ्नो खेलमा धेरै फरक पारेको बताउँछन् । ‘प्रशिक्षणमा राम्रो राम्रो कुराहरु सिक्न पाइयो । आत्माविश्वास बढेको छ । हामी अभ्यास सकिएपछि अतिरिक्त चार घण्टा व्यक्तिगत अभ्यास गर्थ्यौं । त्यसले निकै फरक पारेको छ,’ उनले भने ।

पछिल्लो समय राष्ट्रिय टोलीमा पर्न भन्दा टिक्न चुनौतीपूर्ण छ । आफूले राम्रो गर्नेमा अर्जुन पूर्ण आत्मविश्वासी रहेको बताउँछन् । अर्जुन नेपाली मिडिया र समर्थकबाट राम्रो साथ पाएकोमा सबैलाई धन्यवाद भन्छन् ।

को हुन् अर्जुन साउद ?

बुवा रामबहादुर र आमा खकिसरा साउदको जेठो सन्तानको रुपमा अर्जुनको जन्म २००३ मा मुम्बईमा भएको हो । अर्जुनको पुर्ख्यौली घर अछाम हो । तर उनी हालसम्म जन्मथलो पुगेका छैनन् । कमजोर आर्थिक अवस्थाले परिवार नै रोजगारीका लागि भारतमै रहँदै आएका छन् । त्यसैले उनको जन्म र बाल्यकाल मुम्बईको क्रिकेट वातावरणमा वित्यो ।

मुम्बईमा बुवा सुरक्षा गार्डको रुपमा कार्यरत छन् । धेरै नपढेको कारण रोजगार पाउन गाह्रो छ । त्यो कमाईले मुम्बईको महँगीमा परिवार चलाउन धौधौ पर्छ । आर्थिक अवस्था कमजोर हुँदा बाल्यकालमा धेरै संघर्ष गर्नुपर्यो । संघर्ष र कमाजोर आर्थिक अवस्थाले अर्जुनको क्रिकेट रुचि रोकिएन । सानोमा उनी पलाष्टिकको ब्याट र बल लिएर गार्डेनमा क्रिकेट खेल्न जान्थे ।

विस्तारै उनलाई क्रिकेटमा लत बस्दै गयो । अघि बढ्दै जाँदा उनले २०१५ मा मुम्बईको चर्चित पुलिस जिमखानमा क्रिकेट खेल्न थाले । गरिव परिवारमा हुर्केको हुँदा खेल्न भन्दा पनि पढाईमै ध्यान धेरै हुने बताउछन् । ‘पढाईले धेरै राम्रो होला भन्ने धेरैले सोच्छन् । मुम्बईमा बस्न सहज थिएन । धेरै संघर्ष गरे । परिवारको अवस्था कमजोर थियो । त्यहिँ संघर्षले पनि मलाई धेरै राम्रो पाठ सिकायो । पुलिस जिमखानामा यशस्वी जैसवाल, पृथ्वी शासँगै रणजीका चर्चित खेलाडीसँग नेटमा अभ्याससँगै गर्थ्यौं’, उनले भने ।

अर्जुनको सपना छ, आफ्नो परिवारलाई नेपालमै घर बनाएर राख्ने । ‘पापाले आफूले नखाएर हामीलाई खेलाउनु भएको छ । पापा मम्मीको लागि म पैसा कमाएपछि नेपालमै घर बनाएर राख्न चाहन्छु’, उनले केही भावुक हुँदै सुनाए ।

अर्जुनको नेपाल यात्रा

अर्जुन सन् २०१९ मा पहिलोपटक नेपाल आएका थिए । उनलाई धनगढी प्रिमियर लिग (डिपिएल) का प्रमुख सुवास शाहीले सन् २०१८ मा धनगढी क्रिकेट एकेडेमी मुम्बई भ्रमण गर्दा नेपाल बोलाएका थिए । अर्जुनले मुम्बईको पुलिसबाट डिसिएविरुद्ध राम्रो खेल खेलेपछि सुवासले नेपाल आउन आग्रह गरेका थिए ।

‘हामीले मुम्बई भ्रमणमा गएका थियौं । अर्जुनले मुम्बई पुलिसबाट खेलेका थिए । त्यसमा उनले राम्रो खेल खेले । पछि बुझ्दै जाँदा नेपाली रहेछन् भन्ने थाहा भयो । त्यसपछि मैले नेपालमा आएर खेल्न सुझाव दिएको थिएँ’, सुवासले गतवर्ष भनेका थिए ।

सन् २०१९ अघि उनी कहिल्यै नेपाल आएका थिएनन् । सुवासले नेपालमा आउन र आफूले सहयोग गर्ने वाचा दिए । त्यसले उनलाई झन राम्रो लाग्यो । धनगढी आएपछि उनले स्थानीय स्तरमा चर्चित लिटिल फ्लावर प्रिमियर लिगमा सानदार प्रदर्शन गरे । उनले एकै खेलमा १३ छक्का सहित लिटिल फ्लावरको सर्वाधिक छिटो शतकको कीर्तिमान बनाए । अनि क्षेत्रिय छनोट हुँदै पिएमकप खेले ।

‘अर्जुनमा भरपूर क्षमता छ, सम्हाल्न सक्नुपर्छ’- वसन्त शाही ठकुरी

वसन्त शाही ठकुरी यू–१९ टोलीका मुख्य प्रशिक्षक हुँदा अर्जुनले एसिया कप खेलेका थिए । अर्जुनलाई नजिकबाट हेरेका वसन्त उनलाई केही सम्हाल्नुपर्ने बताउँछन् । ‘अर्जुन सकरात्मक सोच भएका ब्याटर हुन् । आक्रामक मानसिक सोच भएका खेलाडी हुन् । प्रशिक्षकले भने उनलाई अलिकति सम्हाल्न सक्नुपर्छ’, यू–१९ का प्रशिक्षक ठकुरीले भने ।

‘अर्जुनमा क्षमताको कुनै कमी छैन । अब आउने प्रशिक्षकले प्रयोग गर्न सक्नुपर्छ । जसको जे बलियो पक्ष हुन्छ त्यहि नै कमजोरी हुन्छ । आक्रामक ब्याटिङ गर्ने क्रममा चाडै आउट पनि हुनसक्छ । टि२० मा उसलाई खुल्ला छोड्नुपर्छ । तर ५० ओभरको खेलमा आफूलाई सम्हाल्न सक्नुपर्छ । अर्जुनले सिक्न पर्ने भनेको परिस्थिति अनुसार कसरी खेल्ने भन्ने हो,’ ठकुरीले सुझाव दिए ।

अर्जुनलाई नेपाली क्रिकेटको भविष्यको रुपमा हेरिएको छ । नेपालले विश्व क्रिकेटमा ठूलो फड्को मार्ने हो भने अर्जुन पनि त्यसको सारथी बन्न लालायित छन् । उनले पाएको अवसर कति सदुपयोग गर्छन्, त्यसले उनको करिअर कता जान्छ देखाउनेछ ।

पछिल्लो समय नेपाललाई टोलीमा दोस्रो विकेटकिपरको कमी खड्किरहेको छ । एकपछि अर्को प्रतियोगितामा निरन्तर प्रयोग भइरहेको यस स्थानमा उनलाई समय दिन आवश्यक छ । कलिलो उमेरमा सम्भावना देखाएका उनलाई तयार पार्न सके नेपालले एक म्याच विनरका साथै दीर्घकालिन विकेटकिपर समाधान पाउनेमा शंका छैन ।

आक्रामक ब्याटिङका लागि परिचित उनी एकै ओभरमा खेललाई मोड्न सक्छन् । जुन क्षमताको खेलाडी हरेक टोलीलाई आवश्यक छ । टोलीले उनलाई लिएर धैर्यता भने राख्नुपर्छ । गल्ती भइहाले उनीसँग त्यसलाई सुधार्न समय छ । आखिर खेलाडीले गल्तीबाट पनि सिक्ने हो । अर्जुन आफैंले कम गल्ती गरेर यो सुनौलो अवसरको भरपुर सदुपयोग गर्नुपर्छ ।